Comeza o mes do Orgullo LGTBIQ+ e falta pouco para o aniversario dun feito que conmocionou A Coruña, o asasinato homófobo de Samuel Luiz. Ademais estes días a cidade ferve coa axenda cultural, lúdica e reivindicativa do Corufest. Nós quixemos saír á rúa para coñecer historias en primeira persoa da mocidade queer que vive na Coruña e que atopou nela certo refuxio, pero tamén aínda situacións de inseguridade e incomprensión. E facémolo estreando colaboración con O Novo Normal: A Coruña, a cargo das imaxes e dos textos.  

KilBabi

«Toda a vida fun o maricón da vila. Nacín en Espasante, unha vila pequena, e eu era o único gai, así que tódolos paus caíanme a min.

Sempre fun moito de estar nas redes sociais e de facer Vines e vídeos. Estando no instituto subín un a YouTube sobre Justin Bieber. Falaba sobre el e pouco máis, era un video normal. O luns seguinte chegei ao insti e a peña estaba no corredor co vídeo no telefono, partíndose de risa, “Xa a liou o maricón outra vez”, dicían. Unha profesora, ao entregarme un exame correxido –nunca o esquecerei–, fíxome levantar diante da clase para comentalo. Anotara varias frases do vídeo, cousas que eu dicía, na folla do exame. Todo o mundo dobraba da risa. Hai xusto un ano saquei un novo vídeo, un vídeo musical esta vez, en honor a todo ese dano que me fixeron. Chámase Sarasa. Graveino na casa cun micro de 15 euros e un programa de autotune que non sabía nin manexar, pero gústame polo que representa. Varias amigas mandáronme vídeos feitos co móbil: puxérano en varios bares do pobo para rir de min. 

Hai cousas que non cambian.

Agora levo catro anos na Coruña e noto máis liberdade pero, aínda así, queda moitísimo por facer. E o problema vén sempre ven dos mesmos. Se vou pola rúa vestido de xeito extravagante, e paso por diante dun grupo de mulleres, sei que non vou ter problema, pero se é un grupo de homes… aí xa cambia a cousa. Os homes cis-hetero son os que dan medo. Non todos, claro, pero despois do de Samuel moitos vemos as cousas de outro xeito. 

Samuel era coñecido meu. De feito, a noite en que o asasinaron estabamos a dúas rúas de distancia. Puiden ser eu. Ao día seguinte espertei co móbil petado, e non daba crédito. Fixen unha publicación en Instagram sobre o tema que se fixo viral, e que ten como 500.000 likes. Dicía que Samuel non morreu, que a Samuel asesinárono, e compartiuno ata Beyonce. Os días seguintes comecei a recibir mensaxes de “Se te vexo pola rúa vaste enterar”, ou “Maricón, o seguinte vas ser ti”, sen parar. Aí é cando te decatas de todo o traballo que queda por facer. 

A miña avoa ten oitenta e cinco anos e sempre me entendeu e sempre me apoiou. Penso que se unha persoa de esa idade pode abrir a mente, todo o mundo pode. Nin que a homosexualidade fose unha cousa nova, algo dos últimos tempos, algo que aínda non entendemos. É absurdo».

«Eu á miña nai sempre llo deixei claro, pero, aínda hai pouco, nun bautizo da familia, unha prima preguntoume “pola miña amiga”. Eu díxenlle que non, que non era a miña amiga, que era a miña parella, e que xa o sabía». Elo.

Lara e Elo

Elo: «Eu son de Almería, de Roquetas de Mar, pola zona de El Ejido, e onde nacín está a gobernar Vox xunto co PP. É unha cidade que creceu moi rápido, pero cunha mentalidade que quedou ancorada no pasado. Unha actitude cara os gais de “Queda no armario e non fagas nada, polo menos de cara a fóra”. En Almería capital hai máis avances, pero na miña zona está volvendo algo que non debería. É preocupante». 

Lara: «E afecta a cousas moi básicas. Para min foi sorprendente baixar ao sur e acompañar a Elo á súa casa. Aí decátome de que hai cousas que dou por supostas aquí en Galicia, como que ninguén te mira pola rúa se vas da man dunha rapaza, e que alí son distintas. Notas as miradas de “Que merda estades facendo?” Elo alí córtase á hora de darme un bico en público ou de mostrarse cariñosa, ten outra actitude. Descubrín que estamos no mesmo país pero que hai moitas diferenzas. Incluso na súa familia, para algunha xente somos só amigas».

Elo: «Eu á miña nai sempre llo deixei claro, pero, aínda hai pouco, nun bautizo da familia, unha prima preguntoume “pola miña amiga”. Eu díxenlle que non, que non era a miña amiga, que era a miña parella, e que xa o sabía. É o concepto da ‘amiguica’, que aínda perdura. Cos meus pais tamén foi un proceso longo, de case once anos, nos que se sabía todo pero non se falaba do tema. 

Lara: «Se non o vexo non me afecta».

Elo: «Si. Agora mellor, e con Lara foi todo ben. Iso foi un cambio importante, aceptárona de marabilla, pero ata chegar a ese punto houbo todo un proceso». 

Lara: «Agora estamos a vivir na Coruña».

Elo: «Si. Eu estou a estudar na universidade, e noto que a xente é moito máis aberta co tema LGTBI, aínda que  tamén hai contrastes». 

Lara: «Eu penso que a sociedade estase a radicalizar, e que son xeitos de tentar darlle sentido a unha crise coma esta na que estamos. Non me refiro ao do coronavirus, senón que xa vén de antes. Familias obreiras que votan a partidos radicais, partidos que claramente non teñen os seus intereses en conta, só porque o que hai agora non lles funciona. Ese volver para atrás é algo que a nós, como colectivo, pódenos afectar moito».

Elo: «En Andalucía o 19 de xuño son as eleccións, e eu non descarto que gañe Vox. Iso sería un retroceso en todo: Pin parental, volta á familia normativa… Un retroceso absoluto».

Lara: «Aínda así estou convencida de que os españois temos as bases ben postas. Recordas hai uns anos cando tentaron volver para atrás coa lei do aborto? Non lles deixamos. Penso que se nos tentan quitar dereitos as persoas do colectivo non llelo imos permitir».

Elo: «Porque nos imos plantar. E non só a xente do colectivo, senón a xente en xeral. Son dereitos que custou moitísimo conseguir».

Josué

«Son venezolano e nacín en Rubio, Táchera, ‘A cidade das pontes’. Levo case sete anos vivindo na Coruña e estou encantado. 

Desafortunadamente, Venezuela sempre foi un país contraditorio para a comunidade LGTBI, xa que a relixión aínda mantén un peso importante na sociedade. Dependendo da zona onde vivas podes ter máis ou menos sorte e sentirte máis ou menos respectado. Curiosamente, foi cando cheguei á Coruña e puiden comparar que descubrín que o meu pobo era bastante aberto de mente. Reflexionei sobre a cantidade de homosexuais e transexuais con negocios: barberías, escolas de danza e tendas e o integrados que estaban na comunidade, e deume moita alegría. 

Malia todo, penso que alí aínda me escondía un pouco, e iso que a miña familia sempre sempre me apoiou, pero era como que non me expresaba ao cen por cen. Aquí xa si. Chegar e ver a liberdade coa que a xente se relaciona: ver a dous rapaces xuntos pola rúa da man, ou a dúas rapazas bicándose, e sendo elas mesmas sen que pase nada, foi liberador. En Rubio intuía esa liberdade, aquí síntoa plenamente. Sei que non é a experiencia de todo o mundo, e que hai moita xente que o pasa mal.  Eu, por sorte, síntome moi agradecido».

Zara 

«Penso que o que me pasa é que non acabo de entender ben o tema dos xéneros. De pequeno, cando a miña nai me poñía cintas e capotas, pasábao fatal. Non o comprendía, e tampouco o comprendo agora: os nenos son seres andróxinos. É moi estraño que os tentemos guiar de ese xeito.

Descubrín que era de xénero non binario hai un par de anos: non me considero home nin muller -tampouco unha mistura-. Eu, sobre todo, son abolicionista do xénero. As miñas amigas trátanme en masculino, en feminino e en neutro –como lles sae– moitas veces dentro da mesma frase, e iso é algo que me encanta.  A identidade de xénero e moi ampla e abarca todo un espectro.

E a xente que non me coñece…

Hai pouco achegóuseme un señor mentres esperaba o bus. Normalmente a xente maior é a peor. É a avoa co seu neto que lle pregunta: “Avoa, iso iso de aí que é, ou rapaz ou unha rapaza?”, esa avoa que responde: “Non o sei, pero non o mires. Debe de ser unha lesbiana”. 

 Este home levaba un bo anaco mirándome fixamente e, de repente, lanzouse: 

— Perdoa, pero… ti es unha muller? 

E eu, imaxinándome o percal: 

— Ehh… non.

— Un home, entón?

— Tampouco.

— Entón…que es?

— Pois mira, eu son de xénero non binario.

— De xénero non binario?  E iso que é?

Pregunteille se quería que llo explicase e díxome que si, así que llo expliquei. Ao final da conversa deume as grazas, preguntoume como quería que me tratase, e estívome falando o resto do tempo en neutro. Díxome que me respectaba moitísimo e que esperaba que ninguén me fixese nunca este tipo de preguntas con mala intención. E tamén que tiña oitenta e tres anos e que por iso ás veces se lle facía difícil entender certas cousas. Eu penso que o conseguiu. Deille as grazas pola curiosidade e polo respecto. 

Penso que a sociedade está a mellorar, aínda que, desgrazadamente, é un progreso lento. Non pasa unha semana sen que alguén me chame ‘maricón’ pola rúa, así que esa é, aínda, a realidade que vivimos».

«O que lle diría a alguén que estea nesa situación é que non fagan coma min, que non vale de nada repetir chorradas diante dun espello, que eu teño ata rezado, RE-ZA-DO! e que, sorpresa, non serviu de nada». César.

César

«Recordo ser moi novo, como de dez ou once anos e buscar en internet: “Son gai”, ou “Como evitar ser gai”, e repetirme diante do espello todos os días: “Vanme gustar as mulleres, vanme gustar as mulleres”. Ao final, como non son constante con nada, non funcionou (risas). Menos mal. Con catorce anos tiven unha moza durante un ano e pico. A xente dicíalle:“Déixao que é maricón, estate a usar como tapadeira”. 

Carballo, what a thing! (risas).

Non era verdade, pero eu era un mozo malísimo. Agora somos amigos.

Saín do armario aínda hai pouco, no 2018. Para chegar a iso tiven que informarme pola miña conta: vía vídeos en YouTube de temática LGTBI, fotos en Insta, foros… esas cousas. Aí xa foi cando dixen, “Bueno, isto é o que hai”. As primeiras persoas ás que llelo dixen foron Alba e Vane, dúas boas amigas, que lles puxen por Whatsapp: “Teño dúbidas sobre a miña sexualidade”. 

Custoume un montón e, ademais, o que quería dicir realmente é que era gai, pero non me atrevín. As dúas reaccionaron súper ben. Despois funllo comentando a máis xente pouco a pouco. A miña nai non llo dixen ata o 2020, en decembro, de regalo polo seu aniversario. Ela, obviamente, xa o sabía. Díxome que ao papá xa o fora preparando, pero eu nunca o cheguei a falar con el, é moito máis pechado.

A partir de aí xa comecei a vestirme como quería, a maquillarme,  a pintar as unllas, a levar pendentes raros ou lentes de contacto de cores. Agora vivo en Coruña, xa case non piso Carballo, e, en xeral, mellor. É unha cidade máis aberta e con máis sitios seguros para a comunidade LGTBI, pero menos do que moita xente pensa. Hai nada, por exemplo, non nos deixaron entrar no Amura por como iamos vestidos. Foi por pura homofobia. E que dicir do de Samuel. Eu, desde que o asasinaron, levo sempre un spray de pementa comigo.

Penso que as dúbidas que tiven sobre a miña sexualidade son normais, que cada un ten o seu ritmo e, sobre todo, que cada un sae cando ten que saír. O que lle diría a alguén que estea nesa situación é que non fagan coma min, que non vale de nada repetir chorradas diante dun espello, que eu teño ata rezado, RE-ZA-DO! e que, sorpresa, non serviu de nada (risas). Es quen es e valo ser sempre. Non paga a pena tentar ser outra cousa».

Alisa e Anastasia

Anastasia: «Levamos un ano xuntas, e somos dunha cidade que se chama Khárkiv, a segunda máis grande de Ucraína. Cando as bombas empezaron a caer preto da nosa casa foi cando decidimos marchar».

Alisa: «Non tiñamos nin idea de onde ir. Buscamos en Google “Mellores países de Europa para a comunidade LGTBI”».

Anastasia: «De primeiro saíunos Suecia, que é moi caro para vivir. O segundo foi España, e resulta que teño unha prima aquí, vivindo en Valencia, así que…».

Alisa: «Tiñamos claro que non queríamos ir a Madrid ou Barcelona, e un matrimonio de Coruña ofreceunos un piso aquí de balde. Dixémoslle que si, pero que en canto tivésemos ingresos empezariamos a pagalo. Eu xa estou traballando para unha empresa estranxeira desde aquí».

Anastasia: «A primeira sensación que tivemos ao chegar foi mala, deunos medo a cidade: era un domingo, chovía…».

Alisa: «Todo estaba pechado. Parecía unha distopía» (risas).

Anastasia: «O seguinte día saíu o sol, as tendas abriron e vimos que a cidade tiña vida. Aí xa respiramos máis tranquilas».

Alisa: «No noso país a xente da comunidade LGTBI non o temos fácil. Por exemplo, celébrase un desfile do Orgullo, si, pero protexido pola policía antidisturbios para evitar agresións».

Anastasia: «Cando remata métennos nun tren especial de metro no que só imos nós, e pídennos que tapemos todos as bandeiras e camisetas co arco iris. Ao chegar a unha estación en concreto obrígannos a que nos espallemos e a que nos mesturemos coa multitude».

Alisa: «Aquí é diferente: podes ir pola rúa coa túa moza da man, ou bicala, e ninguén che presta atención ou che berra».

Anastasia: «En Ucraína, como lesbianas sempre afrontamos maiores dificultades que as parellas hetero, mais foi curioso ver como mudaron as tornas cando nos vimos abrigadas a deixar o país. Moitas das nosos amigas heterosexuais tiveron que separarse dos seus compañeiros, xa que aos homes non lles está permitido abandonar o pais, teñen que servir no exército. Nós, ao sermos dúas mulleres non tivemos problema para cruzar legalmente a fronteira, e apoiámonos unha na outra nos momentos difíciles. Non quero nin imaxinar como sería enfrontarse en soidade a unha nova situación, nun novo país, despois de vivir a guerra no noso».

*A historia de Alisa e Anastasia, refuxiadas de Ucraína, contarémola de xeito máis amplo proximamente en VINTE.