Facemos madrugar a Chicho e Cibrán para debullar Ranaeira, o seu terceiro disco como Boyanka Kostova, o grupo co que levan máis tempo en activo. 

Desde que cancións como ″Leiraz″ ou ″Colacao″ entraron no noso imaxinario musical en 2018 con aquel Vella canción galega, o dúo Boyanka Kostova consolidou a súa esencia en Nova canción galega (2019) e volveu deixar unha pegada –máis alá do seu público habitual– coa ″Muinheira de interior″ do disco anterior, Os dous de sempre (2020), publicado en plena pandemia da COVID-19. O debut deste Ranaeira en directo tivo lugar estes días no festival O Son do Camiño e ten por diante un verán intenso. 

En que momento están feitas as cancións de Ranaeira?

Cibrán: O disco está feito case todo ′despois′ da pandemia. 

Chicho: E aínda así leva un ano gravado. Porque Os dous de sempre saíu en xuño do 2020 e foi feito pre pandemia. E isto fixémolo cando xa empezabamos a poder volver quedar.

Cibrán: Tiñamos algún tema feito de antes, pero despois do confinamento os retomamos. 

É o disco con máis carga afectivo-sexual?

Cibrán: Pode ser, ao final sempre falamos das cousas que nos pasan no noso día a día. Agora, sen ternos parado moito a pensar, posiblemente si que o sexa pola razón de que se estás tres meses metido nunha casa sen ver a ninguén ao final apetéceche o contacto humano. 

Chicho: As letras túas...

Cibrán: Eu escribo o que me vai saíndo e saíume iso. 

Diríades que estades asentados como grupo? É a formación coa que máis tempo levades?

Chicho: Si, levamos desde o 2016.

Cibrán: É o grupo máis lonxevo. 

Chicho: Tamén levabamos tempo facendo música xuntos de antes. Pero é como seguir un camiño no que xa levabamos traballando moito. 

«É importante investir en soar mellor e en poder ser creativamente máis libres»

E seguides facendo os temas da mesma maneira?

Cibrán: Facémolo igual, o único que cambiaron foron os cacharros. Quitando iso, o proceso creativo é o mesmo: xorde unha idea...

Chicho: Xuntámonos, facémola...

Chicho e Cibrán: E xa está. 

Cibrán: Chicho fai máis a base e eu fago máis a letra. Despois sempre se pode dicir ′eh, pódese meter aí un corte′ ou ′esa palabra molaba máis non sei como′... 

Chicho: Ao final, como temos tan divididos os roles mola porque é súper fácil. Cada un vai facendo o que lle parece porque temos a confianza de que vai saír ben.

Xa co disco anterior, falabades de que unha das motivacións para estar con Mushroom Pillow era ter a capacidade de ter máis recursos para facer música e traballar os videoclips.

Chicho: Nós a verdade é que moi seguimos niso e moi guai. A intención, de sempre, é investir no propio proxecto. Xa que as cousas avanzan e se profesionalizan –ata certo punto–, pois hai que acompañar esa profesionalización comprando cacharros, pensando máis os directos e facendo cousas máis performáticas. É importante investir en soar mellor e en poder ser creativamente máis libres. Ao final, sempre fixemos as cousas desde o desastre económico. 

Cibrán: E a precariedade musical.

Chicho: A falta de medios agudízase o enxeño, pero mola ter medios e o enxeño agudizado tamén. E agora estamos máis niso.

Entón, conseguistes iso de vivir da música que cantades no último tema do disco?

Cibrán: Chicho, si. Eu... aí ando. 

[Chicho tamén ten o proxecto de Ortiga e Los Rastreadores, con Nuno de Grande Amore]

Porque ese último tema, ″Rayo Aurora″, é como un resumo da vosa filosofía, non?

Cibrán: Si, máis ou menos. É como un resumo de vida, das nosas vivencias que nos levaron a estar agora aquí sentados. 

Ao escoitalo, é case como ter unha conversa convosco nun bar [como agora].

Chicho: Si, iso mola. Ademais, no disco Nova canción galega (2019) acabamos cun tema que é ″Rayo Hielo″ e somos súper fans de Pokemon e tal, entón molábanos seguir por esa onda e facer como un guiño a nós mesmos. Como esa canción é sempre máis reflexiva, y tal y cual, pois usamos os mesmos acordes do Rayo anterior para facer a mesma canción outra vez.

Cibrán: Con temáticas moi diferentes...

Chicho: Si, pero non. 

Cibrán: É certo que é o tema que ten máis reflexividade dos dous discos.

Chicho: A min o que me mola é que é como a mesma canción –disco si, disco non– e de repente xa é moi distinta. 

Cibrán: Evidentemente, aparte de ter os mesmos acordes, hai posibilidades infinitas aí. Faime gracia iso do guiño porque seguramente Chicho e mais eu somos das poucas persoas que nos decatamos desas cousas.

Chicho: Das poucas ou as únicas. Ao final, son as nosas merdas. 

Como vos cambiou a vida desde que gravastes ″Rayo Hielo″ en 2018?

Cibrán: Pois tampouco cambiou tantísimo en realidade, máis ou menos seguimos facendo o mesmo. Seguimos quedando para facer temas, imos aos bolos, botamos unhas risas...

Chicho: A ver, é que é iso, as condicións son un pouco mellores.

Cibrán: Pero no fin último, a vida non nos cambiou tanto.

Chicho: É igual que no 2018 pero os bolos están máis guapos e temos máis facilidade para facer cousas nos temas.

E a maneira de enfrontar os bolos cambiou? 

Cibrán e Chicho: Non.

Cibrán: Tes que meter uns temas e sacar outros, e xa está.

Chicho: Claro, a fórmula é totalmente igual, pero ao ter máis medios para levala a cabo a peña o nota. Agora podemos facer unha hora de concerto seguido sen ningún silencio.

Cibrán: E antes tiña que haber pausas seguro polos aparatos.

Chicho: É moi potente o rollo así porque chegas, arrasas con todo e marchas.

Cibrán: A xente aínda non se deu conta do que pasou e xa está rematando.

Chicho: Iso mola. 

No escenario tamén parece que vós ides de cero a cen nun segundo, como se consegue iso?

Cibrán: Pois en parte a costume, a mentalidade, a adrenalina... chámalle x. E iso que eu son unha persoa que teño unha forma lamentable, Chicho pode constatalo e aínda me ten dito moitas veces ′non sabes ti como terminas os bolos′.

Chicho: Pero é que é iso, o que importa é pasalo guai e arrasar o máximo que se poida na movida. Non sei, chamar a atención, que é co que se queda a xente.

No concerto de Ortiga na Capitol, no que houbo varias colaboracións e tocastes tamén como Boyanka Kostova, parecía que sabiades que a xente quería escoitar ″Colacao″. Sabíadelo?

Chicho: A ver, é que é unha miticada.

Cibrán: O populismo é o fácil. Ía ser esa ou ″Diego Tristán″ ou a ″Muinheira de Interior″. De feito, despois do bolo había xente que se queixou porque non tocamos a ″Muinheira″.

Chicho: O importante é que a xente o pase guai. O ″Colacao″ tamén é especial para nós porque é unha das primeiras cancións que fixemos, e tocala tanto tempo despois mola. Esa canción ten case dez anos, xa a fixemos con outro grupo anterior a Boyanka.

Cibrán: Vai facer dez anos e segue bastante vixente a día de hoxe, a verdade. 

Chicho: Tamén é importante o tempo no que aparecen as cancións. ″Colacao″ foi como a nosa carta de presentación e iso deulle un plus e unha maxia especial.

O que queda lonxe é a etiqueta de trapeiros en galego, non?

Chicho: Mentres haxa etiquetas que sirvan para que chamen para concertos e tal...

Cibrán: Que digan o que queiran!

Chicho: Si, a etiqueta non é máis que un recordatorio para algunha xente para que saiba por onde van os tiros. Pero nós, ao final, temos un rollo ecléctico de pasalo guai e nisto caben todo tipo de xéneros e estilos. Tamén como somos así, atolondraos, cada vez facemos un rollo ou outro e tampouco temos un fío condutor. Agora, para un sector dos medios, facemos muiñeira.

Cibrán: Agora somos neofolk.

Chicho: Pero se chaman para a Tanxuverbena por iso de puta madre! 

Cibrán: Se iso serve para que haxa xente que se acerque e se poida quedar, mellor.

Chicho: Está claro que haberá xente que escoite as nosas cousas ultra electrónicas e diga ′hostia para a muiñeira′.

Cibrán: E quen se achegue por iso e diga ′buuu, vaia merda′. 

Chicho: Dirán ′non son as Tanxugueiras, non me gustan' [risas].

Cibrán: A vida é así. 

«Nós temos un rollo ecléctico de pasalo guai e nisto caben todo tipo de xéneros e estilos»

Que estilo diriades vós que é Boyanka Kostova?

Chicho e Cibrán: Estilo Boyanka Kostova risas.

Cibrán: Como nunca nos pechamos a nada é difícil dicir un estilo. Se queres dicir un, poderíase dicir música urbana, pero é que iso engloba practicamente todo: do trap ao reguetón, ao dance...

Chicho: Case todo o que se fai co ordenador.

Cibrán: Basicamente, porque agora incluso movidas de house son música urbana tamén.

Xa que falades da ″Muinheira de interior″, por que vos apeteceu facer un remix para o disco novo con Pili Pampín?

Chicho: Porque Pili Pampín é a puta hostia. É das mellores artistas que hai en Galicia e non só a nivel artístico, tamén persoal. Dá gusto falar con ela e compartir o estudo. É humilde e creativa. 

Cibrán: Á parte de todo iso, tamén é un honor. Cando xurdiu a ocasión de facer a colaboración previa no Land Rober xa era como ′bua, con Pili Pampín?′.

Chicho: Como é doutra xeración a xente pode pensar que é máis anticuada ou conservadora, pero ela dá unhas clases de mentalidade aberta que oxalá moita xente da nosa idade fose así. Poder contar con alguén que é unha lenda… A tope, Pili Pampín para sempre!

Tedes outras dúas colaboracións en Ranaeira, con Dios Ke Te Crew e con FØ Records, como xurdiron?

Chicho: Pois ″OG″ de Dios Ke Te Crew [a colaboración que gravaron para o disco En que ano estamos!? (2022)] abriuse o camiño para facer outra no noso disco. Foi súper fácil porque teñen unha forma de traballar moi similar á nosa. Ademais, para nós son referentes.

Cibrán: Facer temas coa xente que, cando eras pequeno, dicías ′oxalá eu aí′... E agora poder estar aí, mola moito. 

Chicho: E con FØ Records, eu durante a pandemia estiven a tope escoitando o seu disco.

Cibrán: Eu tamén, ensinoumo Chicho e lembro pensar ′pero estes chavales de onde saen?′.

Chicho: Despois coñecémolos, un deles veu vivir a Santiago e tivemos máis relación, e decidimos xuntarnos para facer un tema.

E o voso tema ″A quincena do Apóstol″, ten inspiración xacobea?

Cibrán e Chicho: Non, non.

Cibrán: Nós somos anti Xacobeo e practicamente anti peregrinos, que non teñen a culpa, pero unha pouca si...

Chicho: Se non nos xentrificaran, a min me la suda...

Cibrán: Ese é o rollo. A cousa é que nós somos de Santiago e estaba un pouco feo andar facendo odas á Coruña, Vigo e tal... e que non houbera un tema exclusivamente picheleiro. Tiñamos un retrouso un pouco máis ofensivo, eran as mesmas sílabas pero con outras palabras, e o cambiamos para que sexa máis para todos os públicos. 

«Somos de Santiago e estaba un pouco feo andar facendo odas á Coruña, Vigo e tal... e que non houbera un tema exclusivamente picheleiro»

Tedes por diante un verán con moitas citas, preferides tocar en festivais como O Son do Camiño ou os que son en recintos máis pequenos?

Cibrán: Son cousas moi diferentes, en festivais como O Son do Camiño tes unha exposición maior e vaite ver moita máis xente.

Chicho: Aínda que tamén sabemos que a xente pasa máis de ti, que non te van ver a ti exclusivamente.

Cibrán: Nos festivais pequenos tes un trato máis próximo e a xente vai máis a vernos a nós. Pero cada un ten a súa cousa boa.

Chicho: Se fas todo festivais pequenos, agradeces que flipas un festi tocho. E se estás facendo festivais grandes seguido tamén dis...

Cibrán: Que veña un dos pequenos, que me dean ben de comer e tal...

Chicho: E en vez de dúas horas de furgo por cada bolo dentro do recinto, poder chegar 15 minutos antes. Pero vaia, con tocar, o que queiran!

E estades traballando en novos temas?

Cibrán: Si, é a rutina de todos os días. Como a roda xira, é mellor que non se pare nunca. Levamos once anos facendo música de forma continuada, xa temos o hábito.

Chicho: Ademais, como acaba de saír o disco non temos présa por facelos. Sempre nos xuntamos en positivo porque se sae algo imos a fuego, pero se non sae nada non hai que matarse. 

Cibrán: Ao día seguinte, pois xa seguiremos, como é o que nos gusta aos dous… E con todo o tempo que levamos facendo cousas, evidentemente, hai entendemento con iso. Por que non o imos facer sempre que teñamos ocasión?

Próximos concertos de Boyanka Kostova en Galicia: 

24 de xuño: colaboración con Ortiga na Cidade da Cultura (Santiago)

25 de xuño (mediodía): Surfing the Lérez (Pontevedra)

25 de xuño: Wakau urban fest (Negreira)

8 de xullo: The Wild, no parque forestal de San Miguel de Oia (Vigo)

22 de xullo: Praza do alcalde Ramón Souto de Fene

5 de agosto: Carballo