“Que poden facer 50 persoas? É suficiente o que poden facer 50 persoas?” Isto era o que se preguntaba o cantante do grupo Zara, Cibrán Tenreiro, durante o concerto que deron no Liceo Mutante en xaneiro de 2019. Abofé que 50 persoas poden facer cousas.

O sábado 4 de maio celebrouse no Liceo Mutante a primeira Gran Romaría Galician Bizarre. Este texto, dito sexa de antemán a modo de excusatio non petita, pretende ser unha pseudocrónica totalmente subxectiva e parcial do encontro. Por outra banda, a lectora atenta decatarase de que quizais algunha expresión se repita respecto ao texto que se fixo para o evento do Facebook como chamamento ao acto, que redactei en parte.

A idea de celebrar unha Gran Romaría de Galician Bizarre levaba tempo cocéndose, e a data non se escolleu ao chou. A fin de semana anterior fora o 18º aniversario do Cineclube Compostela, no que coincidiramos unhas cantas das persoas asistentes. Ademais Pedro Sánchez programara para o domingo 28 as eleccións xerais. Xa que logo, comezaba maio con resaca electoral.

Mamá natureza é sabia, e as flores nacen até no máis recóndito espazo. O Liceo Mutante naceu en Mollavao, un dos barrios da periferia pontevedresa, e no seu xardín quixemos celebrar coa chegada da primavera a louzanía do autonomeado “underground galego”. Así é como se define Galician Bizarre. O proxecto, nado en 2010, busca aglutinar diferentes tendencias culturais. Editou tres discos compilatorios (2010, 2012, en 2018) con cancións de bandas e artistas de estilos diversos, e se ben o musical é o eixo vertebrador, tamén presta atención a outras expresións artísticas.

O espírito do Galician Bizarre expresouse ben no pregón da Romaría, lido por Sara Pena, a presidenta do Liceo Mutante. O Galician Bizarre e o Liceo Mutante naceron fóra do canon, para facer cousas non normais, para facelas por nós mesmas. Asumimos as influencias culturais panglobais que nos atenazan, conscientes de sermos produto tanto do Xabarín Club como dos Xogos Olímpicos de Barcelona e da MTV. Ilusionadas porque as ambicións non deben bater coa falta de medios, e contentas e orgullosas de compartir as nosas vidas cotiás e saber así que non somos tan raras.

Blablabla. Perdoa, que xa estou a divagar. Xa me centro no que pasou o sábado.

O día presentábase intenso. Había programados numerosos concertos, así que comezamos cedo. O tarro das delicias abriuno Anti S., o proxecto musical do ilustrador Santi Zubizarreta. Acompañado da súa guitarra caseira (ía preguntarlle se ten nome, pero esquecinme), serviu para espertar do letargo e comezar cos primeiros vermús. Adoro a Santi (xa dixen que este ía ser un texto subxectivo), o seu pelo cubrindo o rostro mentres lle conta cousas ao micrófono. A elegancia e savoir faire da súa chaqueta é outro aquel, pero a roupa nas actuacións musicais galegas é un tema que daría para outro post.

Despois foi a quenda de Pálida, con toda a súa cacharrada electrónica, cunha sesionaca ben traballada. Foi un concerto caralludo para ver desde detrás del, porque ver deslizarse os dedos polos botóns era un espectáculo serio. Mágoa que a xente estivese desfrutando do sol na terraza, e non houbese moita xente danzando na pista. Serviu, iso si, para abrir o apetito.

A primeira pinchada bizarra correu a cargo de Juan Esturao, a quen coñecemos polas súas crónicas do Touro de finais do século XX. Amais de escribir en Cosmonauta tropical, sabemos de Esturao de pinchadas anteriores no proxecto PDR SNCHZ DJs, cando Pedro era tan ninguén coma Balbino, outro rapaz de aldea. E efectivamente, Pedro Sánchez viuse arriba e saíu reforzado. Unha pinchada sen clásicos nin recursos fáciles, con temas ben concatenados. Nada mal para acompañar as propostas veganas da comisión de xantar do Liceo. O arroz con curry doce que fixo Juanes, de Cuchillo de Fuego, voou en minutos.

Certamente o día acompañaba para estar na terraza. Alí notouse pola tarde que dentro do Galician Bizarre, así como no Liceo Mutante, está a producirse un cambio xeracional. Foi un evento kid friendly. En efecto, facémonos maiores cando compartimos espazo con novas criaturas que dan os seus primeiros pasos e os seus primeiros bailes. Mais non só: para un rapaz coma min do 83, é enriquecedor ver as xentes nadas na década dos 90. “Son chegados os tempos das idades dos bardos”, dicía Pondal cun hipérbato enrevesado. Pois si. A chavalada está aí. E isto é algo fabuloso. Perdón, que me volvo desconcentrar.

Dicía antes que non só de música vive Galician Bizarre. Para demostralo houbo unha serie de proxección de documentos bizarros (sic). Material de primeira calidade clasificado como de serie B, N, R, S e K. Compro vogal! Desde unha reportaxe do programa Banda Curta do ano da polca, unha visión parafísica (ou patafísica, se me apuras) dos petróglifos de Mogor, un capítulo do Comemierda de Fan de Baiona coa aparición estelar de Telephone Rouges, unha reportaxe sobre o festival de autoedición Grapo Grapo, uns cantos refritos incomprensibles, e unha reportaxe sobre o encontro artístico de Saumede 2018, co pregón de Rafa Anido. Ben pavera a sesión.

Nos concertos participaba bastante xente, pero a idea era facer partícipe tamén ao público. Por este motivo organizáronse tres woks simultáneos. Tres obradoiros fóra do común. Dunha banda o "Baile mutante", impartido por Caracol Negro, “Como non tocar a guitarra”, impartido por Anxos Fazáns, e “Asasinar safando”, impartido por Sara Iglesias. Eu fun ao primeiro, e acabei suando. O truco era bailar co corpo ben pegado ao chan, e abofé. Dos outros dous, aos que non puiden asistir, claro, escoitei boas críticas. Respondían ben aos títulos: como non debo tocar a guitarra? Que debo facer para matar alguén sen que me pillen? Ah. Trucos, amigas!

A continuación retomáronse os concertos. A xente de Caracol Negro presentou o seu novo contubernio, a súa nova ida de olla: Temblor, un concepto novo creado a propósito para tal día, e que posiblemente non se volverá repetir. Temblor é desmontar o establecido. Quen quere palabras? Non dixeron nada e dixérono todo. Deron a posibilidade de poñer en práctica o aprendido no obradoiro de baile, e vaia se se puxo.

A programación do evento indicaba que despois de Temblor viña Sorpresa. En que consistiría? Había que estar alí para velo. Batería, guitarra e baixo. A música facíate bailar, pero non só. As cervexas, os vermús e as sidras comezaban a facer efecto, e compartir espazos no público fronte ao escenario con letras tan fermosas de fondo, fai que tamén compartas afectos, apertas e mimos.

Se antes se fixo partícipe ao público a través dos obradoiros, agora repetiuse a xogada pero levada ao campo musical. A Parada Disonante naceu no Festival ao Compaz de Saumede. A idea é que a xente colla calquera trebello capaz de facer sons, para establecer unha charanga improvisada baixo a dirección de Macarena Montesinos. Percusións, ventos, voces e cordas. Un equipo do máis heteroxéneo, unha idea divertida.

Fixen antes un pouco de spoiler ao falar do pregón. Pois si: o texto que leu Sara a media tarde explicou varios porqués, varios motivos, pero explicou sobre todo un para que: para que facemos isto? Para sermos felices, amigas. Estamos facendo cousas, facemos cousas coas que compartimos felicidade. E queremos seguir facéndoo. Celebramos que nos gusta o non establecido. Celebramos o que se fixo, o que se fai, e o que queda por facer. Celebramos que intercambiamos experiencias que darán pé a novos proxectos e novas chaladuras.

Sen chegar a caer na autocompracencia, saímos do pregón coas baterías cargadas de cara á última quenda de actuacións musicais. Refírome ás baterías vitais, non as baterías dos móbiles. Durante todo o día o público desfruta dos eventos. Non foi preciso pedirlle -como si fixo Bob Dylan- que non estivesen pendentes de actualizar o Instagram. #GalicianBizarre non foi hashtag porque a xente estaba a gozar e suar.

Era a quenda de Rabuda, un rock and roll cru e ben poderoso. Cantaron claro: fixeron exposición de propósitos, e acadárono. Por entón o Sol ía xa baixando sobre a ría, alén da fábrica de Celulosas, e chegaban ao escenario Contenedor de Mierda. Prometían que ían vomitar toda a súa rabia logo de deglutila e dixerila en tres estómagos bovinos, e tal foi. “Perfil falso de Facebook”, “Somos un grupo de chicas”, “Monbús”, e a enorme “Quero ser unha cadela”, versión dos Stooges que non deixou ninguén cos pés no chan.

Despois de menear o bullarengue, tocaba volver pór os pés na terra e reflexionar. Se falamos de Galician Bizarre cómpre falar de Señor Anido. Un home con 34 proxectos musicais, pero que non deixa de reinventarse. Enfundado en verde, falounos das realidades que queremos mudar, e explicounos como. Adiante!

Para recuperar o 4x4 tocaron Meus. Guitarra e batería, e os títulos das cancións dan boa fe do seu propósito: Unha broma infinita, un cravo oxidado, un suor frío e aturdido. Unha labazada que te pon a andar. Se Rafa Anido expuxo a teoría, Meus achegou as ganas de ir ver se baixo os adoquíns está a praia, ou a nada.

Chegaba a noitiña, e foi o momento de maior afluencia de xente. Era o momento de Ocre, o proxecto de Edu Poch, co seu pop electrónico polinizador e amoroso para celebrar a fertilidade da primavera, combinado cun kraut capaz de botar abaixo o Berlinmuren. A noite seguiu con Zurraspa, un dúo que sempre te pilla a contrapé, capaces de contrapoñer os ritmos máis agresivos co que foi posiblemente o pogo máis lento que bailei na miña vida.

“Nesta noite se non durmimos, imos coller altura”, cantan as Atrás Tigre, e abofé que se colleu. Chegou o último concerto da man de Lamprea Explosiva. Era o momento de dalo todo. Ou estoupe ou rebenta. Actitude. O monstro da última pantalla deste videoxogo, que cómpre pasar coa vida extra.

A fin de festa púxoa Abel de Estrambote e Clara (Wanda Buluba). Era a hora de bailar sen medias tintas nin panos quentes, sen contemplacións. Clásicos bizarros contemporáneos (por suposto Emilio José!), mais tamén referencias xa clásicas, desde Andrés do Barro ao Xabarín (Kussonduola!).

Foi un día feliz. Había boa disposición e amabilidade, desde a facilidade nas probas de son (efectivas e rápidas, lo-fi), até a boa disposición á hora de vender o merchandising, se é que tiñas a camiseta demasiado suada e precisabas outra. Os grupos de Galician Bizarre non piden toallas brancas nin améndoas. Por non ter, moitos non teñen nin setlist en papel.

Amais da vivencia e deste relato, quedará para o recordo o deseño do cartel, da man de Sara Iglesias, e a documentación audiovisual de Prenom.

Foi un día feliz, amigas.