Xela e Brais asisten á representación da obra 'As Incoherencias de Antígona', dirixida e interpretada por Talía. A función déixaos sen palabras. A visita posterior aos cameríns tamén.

Non se respiraba o ambiente doutras ocasións, o das estreas de Mofa e Befa, por exemplo, cando as colas dobran a esquina da igrexa de Salomé e un formigueiro de xente amoréase nas terraza do Rhin ou do de Moha, que non dan abasto para satisfacer a vontade de tortilla dos amantes do teatro compostelán. A cola no despacho de billetes era inexistente e a maioría das mesas permanecían baleiras. Un camareiro do Rúa Nova aproveitaba para pasar a fregona. Brais e Xela sentaron na terraza a carón da porta. No interior, debruzado na barra, un home apuraba unha cervexa e daba conta da tapa de tortilla, cubrindo o percurso do prato á boca coa outra man para evitar que o cacho en difícil equilibrio na punta do garfo, se viñese abaixo sobre o lousado acabado de fregar.

—Sabes quen é? —preguntou Brais.

A Xela queríalle soar, pero non se atrevía a aventurar a resposta.

—Quen?

—Camilo Franco, o crítico teatral. Queres que cho presente? É amigo dos meus pais. 

—Si, por favor.

Xela non tiña claro de quen se trataba; resultáballe en todo caso excitante ser presentada a un crítico na medida en que ela aspiraba a ser severamente criticada algún día.

O home pasou un pano de papel pola boca para limpar as frangullas da barba e ofreceulles a man. Brais contoulle que ían ir á representación de As incoherencias de Antígona.

—Tan novos e xa con esas?

—Talía Baltar é a nosa profe de teatro —explicou Brais.

O crítico deixou escapar un aceno de perplexidade.

—E logo vostede tamén vai á representación? —preguntou Xela.

—Eu... —tatexou— ...é que xa fun á estrea e procuro non ver máis de dúas veces unha mesma obra. —Díxoo como se sentise a necesidade de xustificarse, mais logo cismou algunha outra cousa e unha faísca de malicia escintilou nas meniñas dos seus ollos—. Á parte de que neste caso vela por segunda vez suporía ter gastado seis horas e media da miña vida nunha obra cunha media dunha palabra por hora; como comprenderedes, a partir dunha certa idade, un debe optimizar o uso do seu tempo.

—Non se preocupe pola idade —dixo xentil Xela—. Consérvase vostede francamente ben. 

—Pero gustoulle a obra ou non? —preguntou Brais con verdadeira curiosidade.

—Remítome á crítica que publiquei no seu momento, unha crítica tan elocuente coma breve, pois non quixen gastar nela máis texto do que gastou a autora na súa peza. —E como se debuxara no aire un titular a catro columnas, declamou—: 'Unha obra incrible'.

—Ti pensas entón que lle gustou? —preguntou Xela en canto se separaron do crítico.

—Non me quedou claro. Nunca me queda claro cando leo unha crítica de Camilo Franco, iso non quita que escriba moi ben. Ao meu pai encántalle: di que é moi retranqueiro, e de Ourense.

—De Ourense?

—Si, 'ese é de Ourense' é unha expresión que se di na miña casa cando alguén é de Ourense e é un pouco especial, o cal vén sendo case sempre.

Faltaban cinco minutos para o comezo da función cando entraron no teatro.

—Estamos sós —bisbou estrañada Xela mirando ao seu redor—. Ah, non, hai alguén alí...

Un home ollaba distraído o escenario, apoiado no marco da porta de acceso á sala.

—Non é o tipo que agardaba por Talía á saída do insti? —preguntou Brais. 

—Claro que o é.

Tiña a fasquía dun propietario de discoteca: alto, peiteado en exceso, unha cazadora de coiro e botas de punta que parecían non responder a ningún criterio estacional; unha cicatriz profunda e tabernaria cruzáballe a cara dende a boca ata o ollo esquerdo. A dureza do seu aspecto contrastaba cunha xentileza un chisco esaxerada, case anxelical, que inspiraba certa desconfianza. Afastouse asustado ao sentir a aparición dun home nunha cadeira de rodas pedindo paso cun ton elevado de voz.

—Velaí vén o Uxío —comentou Brais—. Non perde unha!

Saudouno cun aceno da man. Uxío devolveu o saúdo cun berro incomprensible e avanzou polo corredor central ata situar a cadeira en fronte do palco.

A obra comezou puntual. O escenario escureceu de súpeto e un estraño rumor, semellante ao motor dun frigorífico, foise apoderando dos oídos dos rapaces, aumentando devagar a súa intensidade ata volverse insoportable. Durou dous minutos, só baixou de volume cando unha luz cenital iluminou o centro do escenario e apareceu Talía espida cargando cun canastro de coliflores. Sentou no chan e durante un tempo non dixo ren, senón que ficou con ar pensativo e o rostro virado cara ao galiñeiro. Ergueuse ao cabo de varios minutos. Apreciouse entón o seu corpo delgado e harmonioso, cos peitos pequenos e fermosos, levemente apuntados, e pelo abundante no pube. Con movementos precisos agachouse para apañar unha coliflor. Ergueuna como Hamlet erguía a caveira e contemplouna transcendente. Uxío tivo un ataque de tose e expectorou tan forte que a Brais e Xela entroulles a risa, pois os tusidos rachaban a gravidade da escena, mais Talía non se inmutou e en canto o home recuperou a normalidade, berrou: 'Eteocles! Polinices!', e púxose a comer a coliflor crúa coa voracidade do monstro das galletas; e despois comeu outra, e despois outra, coma nunha performance de Marina Abramovic; e ao rematar a terceira emitiu un chío tan desgarrador que ecoou no teatro baleiro e se prolongou nun esforzo inhumano que só esmoreceu en canto ficou sen folgos; caeu daquela no chan exánime, coma un saco de patacas. O estrondo, golpe seco e duro, deixou un resaibo de catástrofe, unha intranquilidade que só se aliviou ao cabo dun par de minutos cando se apreciaron de novo leves movementos de Talía, por tanto viva, deitada no chan, coma unha cobra que se remexe presa no bulleiro.

Xela miraba a Brais perplexa e divertida a un tempo.

—Eteocles! Polinices! —volveu berrar Talía en tanto atacaba unha nova coliflor.

Xela botou ás mans á cabeza para mostrar o seu bochorno. Brais respondeulle cun sorriso e pregoulle que permanecese en silencio, pero ela, malia facer o esforzo, era incapaz de conter a risa. Optou por desconectar. Aos dous minutos roncaba na butaca. Brais centrou entón a súa atención no que estaba a acontecer en escena. Aquel espectáculo insólito, en realidade, non lle era indiferente. Conturbábao unha estraña emoción. O rostro de Talía expresaba unha dor real e moi profunda; do mesmo xeito, o seu corpo tenso e suorento, levemente mazado tras a caída, transmitía un malestar xenuíno. A Brais parecíalle estar só diante dela, nunha dimensión irreal, moi afastada, sendo partícipe do seu mesmo sufrimento, tanto tiña non saber quen eran Eteocles e Polinices, nin entender que necesidade había daquel desagradable zunido de frigorífico a rebentarlle os tímpanos.

A Xela acordouna o aplauso forte e viril do home na porta. Talía saudaba moi seria ao pé do palco, chorando ou iso parecía, mentres Uxío enfiaba rosmando a saída. Brais tamén aplaudía, inda que timidamente e ela, ao sentirse observada pola artista, sumouse aos aplausos e procurou mantelos nun patético esforzo.

—Meu deus! Valente merda! —exclamou Xela ao saír á rúa—. Necesito respirar! Como se pode ser tan petarda!

—Era unha proposta bastante arriscada, non hai dúbida —concordou Brais nun ton tan baixo coma un murmurio.

—Arriscada? Por favor, Brais! Era unha puta merda!

—Non viches o vídeo dos refuxiados! Se cadra, mudaba a túa impresión. 

—Oh, meu deus! Estás de broma?

Brais rendeuse e concedeu un sorriso.

—Pero, oes, de todas maneiras deberiamos ir saudala aos camaríns, non cres? Xa que viñemos ata aquí...

Xela reaccionou dun chimpo.

—E que lle dicimos? Non sería capaz de disimular!

—Ela sabe que viñemos, tívonos que ver. E entre a xente do teatro considérase unha descortesía non pasar por camaríns despois da función.

Na porta, recibiunos o home que agardaba por Talía na porta do instituto.

—Queredes felicitar á artista? Agora lle digo que viñestes. Vós que sodes? Os seus alumnos? —Os rapaces asentiron—. Talía faloume moi ben de vós. Di que está entusiasmada co curso de teatro. En fin, voulle dicir que estades aquí.

—Que guapo e que turbio. Creo que me pon un pouco este tío —bisbou Xela ao oído do seu mozo.

A porta volveuse abrir e o home convidounos a pasar.

Talía agardábaos diante do espello, cun quimono xaponés mal atado que deixaba ver aínda parte do seu corpo delgado.

—Grazas por vir —murmurou. Dirixíase a eles dende o reflexo do espello, sen fixarlles de todo os seus ollos alucinados.

—Grazas a ti pola obra —respondeu Brais cortés.

Ficaron en silencio ata que Talía acabou de estender un algodón por debaixo das pálpebras e se virou cara a eles.

—Gustouvos, entón? Sei que non é unha obra... ao uso. —A expresión ao uso foi dita ao final dun atropelado proceso de busca das palabras máis axeitadas.

—Si, é orixinal —arriscou Xela para rachar o incómodo silencio que sucedera á pregunta—. Só saír aí e facer o que fixeches ten moitísimo mérito.

Talía pareceu incomodarse.

—Pero había algo visceral e turbador na obra —interrompeu Brais, con tal determinación que os demais reaccionaron asustados. Parecía posuído de repente. Explicábase mirando ao chan e movendo moito os brazos, como se con eles conseguise manterse a flote no medio dun remuíño de pensamentos confusos e contraditorios—. Non sei como explicalo, malia a complexidade da obra podíase apreciar unha admirable capacidade de transmitir dende a incomodidade e a dor. Apélase dun xeito desesperado ao máis escuro de cada un de nós. Non é doado entrar na proposta, abofé, xa que non é en absoluto compracente, pero unha vez que se consegue, provoca un exercicio de introspección tan incómodo como necesario... Ao final, un sente o arreguizo de quen fica na intemperie!

Talía tensou a columna coma o gato que venta un roedor. A emoción asomou aos seus ollos decote amortecidos e o peito inchoulle por debaixo do quimono, como se lle insuflasen aire de repente.

—De verdade pensas iso?

—Si, iso penso —certificou Brais exhausto—. É... non sei como expresalo, é... unha obra incrible.

Xela non puido reprimir a risa. Brais mirouna enfastiado.

Talía virouse na cadeira e dirixíndose ao seu compañeiro, que permanecía apoiado na porta, exclamou emocionada.

—Oíches, Eliseo? Unha obra incrible, esas mesmas palabras foi as que me dedicou a crítica!

O home achegouse a Talía, acariñoulle o ombreiro e díxolle co celme de quen lle fala a unha persoa enferma.

—Por suposto, cariño, As incoherencias de Antígona é unha obra incrible. Teño a certeza de que nola seleccionarán en Mérida este ano.

Xela observara estrañada a entusiasta crítica de Brais. Non concibía como o seu mozo, decote cómplice nos seus gustos, inmisericorde ante calquera asomo de pedantería, podía ter gostado dunha obra como aquela.

—En fin, Brais, temos que ir indo —murmuroulle ao oído implorando compañía. —Si, faise tarde —aceptou o rapaz.

Eliseo abriulles a porta. Cando xa se atopaban no corredor, escoitouse a voz afogada de Talía.

—Brais, non marches aínda! Hai algo que me gustaría dicirche.