Dúas décadas despois da publicación de 'Todo sigue intacto', o único LP de Apeiron, a lembranza daquel disco fainos pensar na orixinalidade de certos actos artísticos que, lustros despois do seu nacemento, seguen mantendo o misterio da súa fórmula. Para tentar entendelo, poñémonos en contexto.
Sumos ideólogos das propiedades emocionais do minimalismo pop, o paso dos anos non deixou de amplificar o eco da metodoloxía implantada por grupos como Young Marble Giants, quen, dende a fronte máis pop das camadas post-punk británicas orixinais, e a través doutros pioneiros do recollemento interior, zurciron a partir da súa tea de araña unha influencia exponencial na que asoman os belgas Antena nos anos oitenta, os donostiarras Le Mans nos noventa ou High Places nos comezos deste milenio. Formacións coma estas corroboraron a virtude de expresar sensacións a través da ausencia de toda pista instrumental que camufle o esqueleto das cancións. A teoría ao cubo do “menos é máis”. Pero sobre todo a capacidade dramática do ton neutro vocal, sen espaventos nin xiros que indiquen efluvios melódicos que disfracen a pulsión interna dos sentimentos amosados en capítulos arrincados dos seus diarios oníricos.
«O que facía Apeiron soaba distinto. Cadrou con aqueles anos da indietrónica, como Lali Puna, con quen os comparaban moito. Pero claro, tamén nos sorprendeu porque eles eran dunha aldea, de Quins. Eran menores de idade, e non sabían nada de todo isto. Pero logo decatábaste de que tiñan anos de conservatorio e sabían o que facían». Marc Campillo, de Foehn Records.
Desta perspectiva hipnagóxica do pop, o arranque do século XXI tivo na indietrónica unha das súas manifestacións máis influentes. Grupos como Mum, The Books e Lali Puna marcaron as pautas dunha formulación electrónica a baixa fidelidade, mesturada con pop intimista. Clics & cuts enredados con acústicas gasosas que deron pé á capacidade atmosférica desta corrente. A mesma que tivo gran impacto en países escandinavos e de latexo nortean, incluso en pobos ourensáns como Quins, onde tres adolescentes de dezaoito anos deron cunha fórmula electroacústica de contrasinal misteriosa e secreta, sen resposta nos anos seguintes –e até a actualidade–, que chamou a atención de Foehn Records, o selo de vangarda electrónica pop por antomasia de Cataluña, do que o seu director, Marc Campillo, lembra así: «Naquela época, en Foehn eramos varios socios. Unha das maquetas que nos mandaron foi a de Apeiron, que axiña nos gustou moito. Sorprendeunos. Nós viñamos de publicar a Úrsula e a Balago, que tiñan un punto máis depresivo. O que facía Apeiron soaba distinto. Cadrou con aqueles anos da indietrónica, como Lali Puna, con quen os comparaban moito. Pero claro, tamén nos sorprendeu porque eles eran dunha aldea, de Quins. Eran menores de idade, e non sabían nada de todo isto. Pero logo decatábaste de que tiñan anos de conservatorio e sabían o que facían. Todos os socios coincidimos en que era algo diferente e fresco. En Foehn sempre tentamos publicar cousas que soen atemporaís, que estén á marxe do tempo. E este é un disco que, despois de vinte anos, apetece escoitar».
Para superar as deficiencias de non contaren coas ferramentas de sintetizador mínimas, Álvaro Lorenzo, o seu curmán Emilio José e mais Belén Rodríguez fixeron o seu aval dun surtido abraiante de caixas de cartón, pianos somnolentos, botes de Nesquik e a imaxinación nacida da precariedade material.
Baixo a ética máis profunda da ética Do It Yourself, Apeiron cobrou vida e tamén o fixo Todo sigue intacto, o seu único elepé e un dos segredos mellor gardados do underground galego e peninsular. Non hai forma de cuestionar esta afirmación cando, desde a primeira aproximación a este disco, soa o tema “Alfa”. O ambiente aneboado que percorre os ritmos vaporosos e as brumas vogais íntimas exemplifican o que Apeiron e outro grupo galego dos anos 2000, 6PM, amosan nas súas cancións: que o orballo sinte da indietrónica xa tiña unha idiosincrasia máis próxima aos sons procedentes de zonas afastadas do movemento masivo nas grandes urbes. Música que, como os discos ambient de Brian Eno e Leyland Kirby, teñen unha propensión natural a nadar entre frecuencias climáticas. Así ocorre tamén en “Las palabras sin tejado”, na que ondas radiofónicas soviets pérdense nunha enchente de bossanova hip hop melancólica, hipnótica coma unha gravación pastoral de Hood.
A referencia a este grupo británico quizá sexa a máis representativa á hora de tender algún tipo de paralelismo que poida explicar a natureza única destas cancións, amidonadas desde o contra plano da vangarda pop, que da lugar ao spoken wordsemi rapeado de “Sin desayunar hoy…”, tecida por mágoas conxeladas na penumbra da dor.
Baixo a ética máis profunda da ética Do It Yourself, Apeiron cobrou vida e tamén o fixo 'Todo sigue intacto', o seu único elepé e un dos segredos mellor gardados do underground galego e peninsular.
Apeiron non poden, nin queren, evadir a súa orixe nas cancións. En certa maneira, o que reflicten son melodías chuviosas como as que inundan “Citizen”, onde tamén se pode recoñecer a melancolía mariñeira de Así duele un verano (Acuarela,1998) de Migala. Unha sorte de anomalía androide do folclore galego.
En La Voz de Galicia, Xesús Álvarez dicía o 15 de xuño de 2002 desta sorte de imperfección que se trataba de:
«Algo vangardista e surrealista. Só os máis egocéntricos e reputados artistas se confinan a elaborar discos con propostas que buscan captar a atención do oído dunha forma vangardista e incluso surrealista. Cando un escoita detidamente e por primeira vez o disco, adoita preguntarse que buscan, sobre todo porque, a priori, trátase máis de conceptos que de cancións. É un mundo á parte, un proxecto alternativo, unha óptica distinta e unha forma poética de entender o son mesturado coas palabras».
O motor das melodías provén dun espectro retrofuturista, paralelo aos misterios agochados nos discos do selo hauntology(modalidade electrónica experimental que imaxina como sería a música de “maquinas” na época eduardiana) Ghost Box, o cal se traduce nunha mentalidade artesanal. A xoguetería de ritmos caseiros dispostos percorren a fisionomía vaporosa de cancións que, como na misteriosa atmosfera de “Deneb”, maniféstanse a través de sombras e xanelas enchoupadas de choiva fina, tal que en “Sa lisiere”, oda a Erik Satie susurrada dende voces afogadas nun mencer de outono.
Por desgraza, Todo sigue intacto non creou escola. A pesar do apoio dun selo de gran influencia a nivel underground como Foehn Records (fogar de Balago e Emilio José, entre outros espeleólogos das vangardas pop), a súa estela perdeuse ao mesmo tempo que o disco vía a luz. Sempre nos quedará a pregunta de que tería pasado se Apeirpn fose un grupo de Barcelona, Madrid ou mesmo Xixón. Mais a súa natureza era tan marcadamente intimista e tímida que non había forma de poder patentalo doutro xeito, allea a súa propia xenética.
Sempre nos quedará a pregunta de que tería pasado se Apeirpn fose un grupo de Barcelona, Madrid ou mesmo Xixón.
Non en balde, en La Fonoteca L.M. Pérez comentaba isto: «Malia esa impresión de “disco pioneiro”, Todo Sigue Intacto non tivo continuación máis aló da dos seus creadores en solitario ou con outros proxectos. Si, a mimetización á que tan afeccionados son os músicos españois (indies ou non) non funcionou no caso de Apeiron e o seu debut, un disco un tanto esquecido por medios e músicos pese ao monumental e sinxelo que é ao mesmo tempo, tampouco é de estrañar. Á fin de contas, Todo sigue intacto é un salto ao baleiro que ninguén no seu xuízo saltaría despois. Por desgraza, claro».
