Desde hai pouco tempo a denominación “novo cinema galego” deixou de ser unha simple descrición para converterse nunha corrente real e tanxible. Para quen non estea ao tanto da súa existencia, a primeira pregunta que xorde ao escoitar o concepto é se realmente existe.

Tras o visionado de Ons, a última película de Alfonso Zarauza, xa non cabe ningunha dúbida dos elementos que conflúen na aceptación desta realidade, conformada por trazos inequívocos provenientes de personaxes illados como nas películas máis sociais de Aki Kaurismaki, coa percepción bressoniana na narrativa escénica formulada por Óliver Laxe ou coa forza extrema dos catro elementos, tan suxestiva da propia natureza galega, que nos fai lembrar ao uso que lle daba aos mesmos Andrei Tarkovski en filmes como Sacrificio (1988), a última lección cinematográfica do escultor de imaxes definitivo.

Vértices referenciais como os suxeridos son os que conforman a morfoloxía dunha caligrafía fílmica con diferentes puntos de contacto comúns entre as distintas personalidades que lle dane forma. Dende a devastadora concepción das relacións humanas en A estación violenta (2017), única longametraxe ata agora da realizadora Anxos Fazáns, ata o crebacabezas de sensacións dinamitadas por Alfonso Zarauza en Ons, o novo cinema galego tece a súa personalidade en base a unha clara intención: aproveitar os códigos de conduta do bípedus galaico, e das posibilidades metafóricas que poden extraerse da súa relación cun entorno tan autónomo como o do medio rural que o compón.

Precisamente, Ons é a película da que toca falar hoxe, nesta cadea evolutiva do cine galego máis recente, e que, entre outras cousas, subliña tan melancólica condición atlántica na relación entre humanidade e contorna xeográfica.

Neste sentido, Ons é unha illa que funciona como o personaxe xerador de turbulentos cambios emocionais nos personaxes que están apresados na mesma, metáfora coa que Antonioni encarcerou os sentimentos dos protagonistas burgueses de L’Aventura (1960) nesa illa rochosa, facéndoos estoupar nun torrente de segredos, desexos e paixóns ocultas.

A función do espazo en Ons resulta decididamente dramática. A cámara filma os espazos abertos e sucos na noite baixo perspectiva calma e ameazante, avisando da súa condición maleable, caótica, como un ser que, nun plano terrorífico, leva tanto tempo sen recibir visitas que a intromisión dunha parella en crise como a de Vicente (Antonio Durán “Morris”) e Mariña (Melania Cruz) acaba por funcionar como o detonador dun incómodo crisol de miradas e conexións xestuais fiado entre os seres que habitan nela.

As diferentes tramas que van xurdindo ao longo da metraxe funcionan como excusa para nos transportar a través do limiar emocional que traspasa os desexos máis ocultos dos seres atrapados neste microcosmos dos pensamentos, sempre entrecruzados no subconsciente das e dos protagonistas. Zarauza fainos partícipes deles por medio de planos decididamente pictóricos, tanto nas monumentais panorámicas oceánicas do abrente como nas sombras deliñadas nos retratos interiores do filme e, sobre todo, neses contrapicados en travelling cos que persegue a mirada de Mariña.

Ons bebe da intensidade encadeada ao emerxer sobrenatural das manifestacións espirituais nacidas de elementos tan misteriosos como as longas noites solitarias, filmadas a través dun simple raio de luz do faro.

Porén, o elemento que remove todos os alicerces da trama é a presenza dende o exterior da misteriosa forasteira interpretada por Anaël Snoek, a causa pola que o relato torna nun estado de tensión ambiental que deliña a súa estraña forma de thriller dramático.

Ons bebe da intensidade encadeada ao emerxer sobrenatural das manifestacións espirituais nacidas de elementos tan misteriosos como as longas noites solitarias, filmadas a través dun simple raio de luz do faro, o cal representa o compás narrativo das diferentes fases que compoñen a profunda escuridade que vai arrastrando a cada unha das personaxes que conforman a película.

A forza de cada paso argumental recolle intensidade neste espazo limitado, dotado dunha fisicidade extrema, na que tamén se mergullan os rostros e corpos que arman este carrusel humano, no que a presenza da actriz Melania Cruz desborda polo poder que extrae da súa quietude expresiva. Nos seus ollos atopamos o contraplano do perigo existente do que nos está a avisar a luz que se escapa do faro.

A propia rodaxe de Ons, con esas esperas prolongadas para atopar o momento ideal climatolóxico para poder rodar cada escena, é unha das causas que explican a contraditoria ansiedade granítica, paciente, que amosa o reparto en todo momento antes de dicir a súa frase, mirar ao seu arredor, e que o converte nun dos seus atractivos máis magnéticos de Ons.

Porén, a propia esencia contrastada deste filme está atada á relación interior-exterior de almas pregoando respostas á necesidade de recibir afecto, a cal se fai carne nos espazos baleiros argumentais propostos ao longo dos diferentes silencios. Isto fai de Ons unha experiencia practicamente bermangiana, totalmente explícita na busca desesperada dun sentido as nosas rutinas sentimentais. Por todo isto e todo os spoilers omitidos, Ons é un sobresaínte novo vértice na pedra roseta que materializa a verbalización dun novo cinema galego, cada vez máis consistente e autónomo nas súas propias liñas identificativas.