Catro anos despois de traducir a psicodelia post-punk en termos hip hop por medio do díptico conformado por Os corenta nomes do inimigo e Cada can que lamba o seu carallo, Malandrómeda retorna con Animais da feira, o primeiro dunha serie de catro EPs, con transfondo narrativo unitario, que irán publicando entre 2020 e 2021.
Nesta avanzada Hevi prende o seu flow en lume a través de “Hoxe dormes fora”, tensión ao cubo onde nos lembra que «faste vello e nunca maduras» entre escenarios galaicos de Cinecittà e a chiscadela á formula 1 de Nicky Lauda. Pola súa parte, en “Xigantes e cabezudos” xogan coas dinámicas electro de alta tensión grime. Métricas a contrapé para un novo xiro no cubo de Rubik estilístico malandrónico.
Seguindo as matemáticas do imprevisíbel, “Catro agullas pra unha bolboreta” recende a brío de batucada e latexo house. Non hai vendas nos ollos dun camiñar que remata no hip hop cósmico, tipo Cannibal Ox, de “Galician Edi Murfi”.
En total, catro novos trucos sacados da chisteira que verbalizan unha mirada múltiple, incómoda coas liñas marcadas no escenario pop globalizado, sen pasos atrás nunha senda que prolonga os achádegos acadados nos seus dous anteriores traballos.
Foi ao lombo desta mentalidade como xurdiron Os corenta nomes do inimigo e Cada can que lamba o seu carallo: número un nas listas Rockdelux do mellor do ano en 2016. Crítica asinada por un servidor, na que me vin obrigado a sentenciar que, a falta de nove meses para rematar 2016, estabamos ante os discos do ano. Por sorte, tamaña imprudencia derivou en consenso xeral.
Mais para chegar ao cume do grupo compostelán tivo que pasar un lustro, desde 2011, ata que Hevi e O Máster do Son voltaron ofrecer novas probas físicas de Malandrómeda. Tres anos traballando arreo, e vaia se se nota, nun esforzo que os ergue entre o máis estimulante do hip hop dos anos dez. Non pode ser doutra forma ante estes dous clásicos instantáneos que quitaron da manga e que funcionan en perfecta simbiose de contrarios.
Así, se Os corenta e oito nomes do inimigo usa a retranca como verbalización do presente no future, Cada can que lamba o seu carallo é a representación máis colorista posíbel dunha Galiza policromática. Mentres no primeiro elepé as bases se deslizan sobre mollado baixo a intemperie dun orballo gris escuro, no seu reverso a humidade metabolízase en raios funk tridimensionais. Dous siameses: sombra e luz. Da conexión con Clouddead á cumbia dixital de “Bótalle caldo (cumbia malandra)” ao reggaetón-bhangra de “Golibuz”.
A súa redimensión sideral do autóctono fainos aínda máis universais.
Máis dun cuarto de século despois, eles foron a resposta ao «manda carallo, quen carallo manda aquí» que clamaban Os Resentidos. Iso si, cos seus propios mecanismos de acción, tal como vemos en “VHS do Futuro”. Neste single, O Master do Son desprega unha monumental brisa sintetizada que pon sobre aviso: estamos ante unha versión en serie B de Cannibal Ox, baseadas nas propiedades sci-fi das bases. Porque cando Hevi arranca co seu flow, a retranca toma forma de modus vivendi. O pulso funk bate entre cada escena deste «bodegón de merda, de lixo». A vida en descomposición. Outra xornada que borra a anterior, na que «mañá nunca chega porque sempre é mañá». O día da marmota en replay, reproducíndose nunha versión cada vez máis degradada. «E vai a máis, a máis». Malandrómeda sábeno: xiramos sobre un gran tocadiscos en círculos concéntricos. Sen parar. E a única esperanza para sobrevivir ao mareo é sermos agullas que reproduzan cortes como os que integran este par de discos inseparables, complementarios e tan diferentes. Todo ao mesmo tempo.
Esta parella discográfica constitúe as táboas de Moisés dunha forma de entender a redimensión dos postulados hip hop, sen aranceis entre futuro, pasado, Galiza e os vasos comunicantes inversos con culturas alleas. Pero tamén un brote de inspiración descomunal que, en calquera outro caso, sería unha sombra demasiado grande como para poder afastala de comparacións. Iso si, se non estivésemos a falar de Hevi e Master do Son, mentes nas que a retranca é o modus vivendi que determina cada acción, rima ou sampleado de clima húmido.
Non hai máis patrón a seguir que as regras do caos nunha proposta que, xunto a mega revolución anti fast food musical de Emilio José e os continuos desdobramentos que Mercedes Peón fai sobre si mesma, constitúe un dos tres piares máis consistentes da actual idade de ouro da música galega.
Malandrómeda retornan abandeirando unha revolución a pé de tasca que soa como a banda sonora dunha dimensión alternativa sci-fi do latexo rural e as rutinas vitais da vila.
Todo cobra máis sentido, se cabe, despois de escoitar Animais de feira, nova demostración dun proceso guadianesco no tempo, para o que cada canción parece que foi obxecto dun profundo traballo de laboratorio, sensación moi próxima á que desprendían os EPs de pioneiros do post-punk nos noventa como Disco Inferno e Bark Psychosis, inventores do que foi nomeado como post-rock en 1994.
A partir desta necesidade pola creación en primeirísimo primeiro plano, Malandrómeda retornan abandeirando unha revolución a pé de tasca que soa como a banda sonora dunha dimensión alternativa sci-fi do latexo rural e as rutinas vitais da vila. Chegados a este punto, perderlles a pista semella tan pouco recomendábel como negar o eco dunha fórmula que, máis aló do idioma utilizado como forma emisora, agora mesmo non ten rival dentro dos parámetros que entenden o hip hop como unha forma de mentalidade post-punk. Xa se sabe, como di o teórico musical Simon Reynolds: o que se entende como rachar con todo e empezar de novo.
