O pasado 9 de xullo falecía na Coruña Jaime Manso, o dono de Discos Portobello e toda unha institución entre amantes da música na cidade. Así o mostraron centos de mensaxes de afecto e de lembranzas: durante case catro décadas, Manso foi o ‘dealer’ musical de confianza, a persoa que lle revelou a moita xente a existencia de discos que marcarían a súa vida. O noso colaborador Marcos Gendre rescata algúns recordos, del e de amigos seus, do que supuxo para eles coñecer a Jaime Portobello. 

Foi no ano 91 cando traspasei por primeira vez o limiar de Portobello. Nunca antes vira tantos discos amoreados diante miña, tampouco a ninguén que me intentase aconsellar respecto aos meus gustos musicais. Era Jaime Manso, o dono de aquela barricada subterránea de vinilos. Daquela eu tiña trece anos e estaba obsesionado con The Cure. Despois de comprobar os redutos miserables da miña paga semanal, acordei con Jaime que a única opción viable que tiña para non marchar coas mans baleiras era gravar nunha cinta virxe un dos discos pirata que tiña das xiras do Disintegration. Cen pesetas e uns días de espera custoume aquela visita iniciática. Aquel ano rematei cunha decena máis de cintas gravadas de discos pirata. Esa era a nosa internet daquela, iso e mais a Rockdelux e a Ruta 66, nas que lías críticas sobre grupos imposibles de escoitar na radio, como The Boo Radleys, Pavement, My Bloody Valentine ou Red House Painters. A cerimonia sempre era a mesma. Alucinar coa crítica do disco, acudir a Jaime a pedilo e esperar as pertinentes tres semanas a que chegase o CD, tempo no que te mergullabas en ensoñacións de como soaría o teu obxecto de desexo. 

Todos eses anos de aprendizaxe musical foron básicos á hora de cimentar un respecto case sagrado cara a eses vinilos e CDs que soamente podías conseguir en Portobello. En certa maneira, Jaime, o betanceiro que traballou para Michael Jackson, era o gurú que dispoñía das chaves das nosas inquedanzas musicais, que el curaba cos seus discos e mantendo a tradición oral do coñecemento. Nese aspecto, ao longo dos anos, visitei tendas musicais en Berlín, Madrid, Barcelona ou Viena pero nunca atopei esa cercanía coa que Jaime coidaba a súa clientela. 

Xente como Pau Cundins, que o lembra dende a fascinación que xeraban  aqueles 34 metros cadrados infestados de música. “Para un pringui suburbano adolescente coma min significaba moito poder estar alí unha hora mergullándome na cultura rock, na escena local, nos freaks da mariña coruñesa, na movida punk londiniense en especial, e nos Doors, e en Bowie, na Velvet... moitas historias que se escoitaban alí. Para min a música significa algo moi importante e en parte débollo ao tempo que de pipiolo pasei alí, ao principio só de escaquis porque subía ao bus sen permiso e despois con compañeiros en grupo falando con el e, ollo, tamén coa xente que traballaba para el. Penso que o seu contributo foi sobre todo xerar unha comunidade onde se aportaban ideas e experiencias, sen egoísmos, onde todos dabamos e recibiamos. Nunha cidade pequena da periferia tivo moito, moito valor esa focaxe na música e no ouvinte e penso que non tivo un paralelo similar durante moitos anos. É importante lembrar que falo da época previa a que aparecese internet nas nosas vidas para mudalo todo”.

“Para un pringui suburbano adolescente coma min significaba moito poder estar alí unha hora mergullándome na cultura rock, na escena local, nos freaks da mariña coruñesa, na movida punk londiniense en especial, e nos Doors, e en Bowie, na Velvet... moitas historias que se escoitaban alí". 

Tal como engade Pau, “Portobello resistiu nunha longa decadencia os últimos anos. Nós seguimos indo varias veces ao ano aínda que xa non morabamos na comarca e aparentemente daba a sensación de que ao final custaba manterse. Non debeu ser fácil sobrevivir ás grandes superficies primeiro, ás descargas despois e ultimamente ás plataformas de streaming... si creo que seguiu sendo referencia para pillar entradas, mais falo desde a distancia de non ser asiduo xa. Mesmo así non hai tanto tempo que me volveu contar a mítica historia do primeiro piso do predio da Rúa Cega, da cantidade de LPs que tiña sen catalogar, do valor que tiñan e ata de canto lle cobraba Mapfre para asegurarlle tal volume, se non é vero é trovato... o certo é que nunca veremos a festa de ampliación xa”.

Antes da progresiva decadencia xerada polo sobreconsumo que propiciou internet, Jaime xa tivera que loitar contra xigantes como Virgin Records, aquela tenda mastodóntica construída a mediados dos noventa a poucos metros da súa. Nunca esquecerei o día que entrei naquel monstro discográfico e lle preguntei a un dos que traballaban alí por discos de death metal. A súa resposta foi enviarme a sección de discos adicada aos Dead Kennedys… 

Sempre pensei que aquel disparate fora o pagamento por traizoar a Jaime, pensando que adentrándome naquelas dúas plantas infestadas de CDs non tería que esperar polas típicas tres semanas que saciasen o meu apetito. O peche de Virgin ao pouco de abrir representou a vitoria de David sobre Goliath aínda que, polo camiño, Portobello perdera a súa pequena extensión, agochada uns poucos metros máis arriba da nave central, na que se mesturaban clientes habituais con músicos da escena local na procura de discos, fanzines ou historias que subliñasen a súa pertenza a unha comunidade cultural en movemento constante. Uns deles foi Marcos Sánchez Armesto, pedagogo teatral e  membro da banda coruñesa Dr. Espectro. 

“No 2001, despois de volver de Londres, a readaptación foi difícil. Eu namorara dunha saia longa inglesa, que non escocesa. Compráraa en Londres. Ao querer poñela na Coruña levei unha ostia de presión social: desde os descoñecidos na rúa mirando con desprezo ou San Xoán, coa xente erguéndoche a saia só porque si, ata amigos e colegas que de primeira xa se poñían nerviosos, coas súas risas, e soltábanche chascarrillos ambiguos. Lembro que unha vez fun con Jaime coa saia, e foi marabilloso porque foi a primeira vez, e na Coruña a única, onde ninguén me xulgou polo aspecto. Simplemente miroume aos ollos, saudoume coma sempre. Fun consciente, a través da súa ollada, que el sentía que eu levaba a saia, pero nin me mirou de arriba a abaixo nin de abaixo a arriba. Aínda que pareza unha parvada, para min foi sentirme aceptado por primeira vez, de novo na Coruña, e onde ninguén da suposta modernidade, e, por suposto, do rocanrol, te miraba con aqueles ollos de contemporaneidade”. 

Xestos como o vivido por Marcos definen a humanidade que Jaime sempre soubo transmitir a todos os que, entre 1980 e 2019, entraron nalgunha ocasión en Portobello. A mesma onde diante das súas portas, xa pechadas para sempre, o pasado 12 de xullo se lle adicou unha celebración polas súas catro décadas de resistencia cultural na cidade herculina, da que Jaime foi o noso abandeirado máis fiel.