Compartimos unha noite co grupo de Alburquerque Da Terra Meiga na súa visita en concerto á Coruña, cidade de orixe de dous dos seus compoñentes. 

Ben Russert (Trenton, Nova Jersey) camiña emocionado dun lado ao outro. Saúda e estoupa nun sonoro “Manda carallo!” que intercala con algún “E logo?” que, malia non encaixar ben na conversa, certifican os seus primeiros pasos en galego.

Na barra, Kyle Molina (Albuquerque, Novo México) esculca a sala de concertos e empeza a ver como se enche de persoas. A súa mirada reflicte unha mestura entre felicidade e quietude: “sinto que estou no ceo”, exclama nun inglés ao que tenta darlle un leve acento coruñés.

Na porta, Ana Ares espera pacientemente a súa vez na fila cunha entrada para un concerto que para ela é máis especial que para o resto que a acompaña. “Síntome rara e ademais fóra de lugar. Aquí hai moita xente nova”, recoñece entre risas.

É venres pola noite na Coruña.

Russert séntese coma na casa. Cada vez que se abre a porta, o seu xeito de dicir “carallo” vai collendo matices. Cando a conversa prosegue en galego, o americano opta por un doce “pouco a pouco” que desemboca nun “grazas” ao que lle sucede calquera palabra en inglés. O problema é que moitos dos seus interlocutores non controlan a súa lingua nai e o faladoiro dilúese entre apertas, bicos e unha linguaxe xestual que non deixa oco para dúbidas.

Namentres Ben Russert despacha outro recente e descoñecido amigo, Rubén Cortiñas non para de saudar, de sorrir e lembrar vellos tempos ou explicar os novos. El é da Coruña. Aprendeu a tocar a uns 20 minutos da sala Filomatic, na Praza Mestre Mateo, e voltar á cidade é un xeito de reconectar coa terra. “Entendín Galicia cando marchei. Agora teño un baleiro que non se pode encher con nada”, admite cunha mirada que zumega sinceridade e moita morriña.

Nun grupiño de rapazas, Laura Cruz tenta resumir os anos que a afastaron da Coruña na que pasou a súa infancia en minutos. Porén, ela leva a emigración e a música no sangue, aínda que sempre custa ter o mar a máis de dez horas. Agora, confórmase cunha cordilleira próxima a Alburquerque (Novo México) que leva nome de froita (Sandía Mountains).

“Imaxina, cantar en galego en EEUU é unha sorpresa para os que nos veñen ver. Gústalles moito e incluso, un día en Nova Orleáns dixéronnos se eramos black irish”, recoñece Rubén, cheo de orgullo.

De novo, baixo os coches que penduran do teito da emblemática sala de concertos herculina, Russert. Mesmo sorriso, roupa diferente. O baixista loce un chaleco co peito de Trenton ao descuberto e o seu movemento acompasado de cellas e beizos confirma que saír dun dos países máis poderosos do mundo, achega a súa cota de felicidade. Por iso, non ten problemas para se sincerar: “esta é primeira vez que saio dos Estados Unidos... ben estiven en Canadá pero non conta”. Admira de Galicia, ademais do polbo, o sentimento de comunidade que non sente no seu país.

O seu compatriota, Molina, está listo: baquetas en man, camisa exótica e pose de intenso mundo interior. A cara, parece saída dunha peli do oeste remasterizada e evidencia as ganas de amosar o motivo polo cal el e o resto dos protagonistas desta historia están na Coruña: a música.

Ben Russert, Kyle Molina, Rubén Cortiñas e Laura Cruz converxen nun grupo que é case tan exótico como as súas historias: Da Terra Meiga. Letras de cancións tradicionais galegas con versións que mesturan rock, folk e aires latinos froito da multiculturalidade da banda. Da Terra Meiga agromou en Rubén e Laura a través dun proxecto anterior que tiña por nome Guitars and Voices; a morriña aflorou e as letras empezaron a acompasarse en galego. “Imaxina, cantar en galego en EEUU é unha sorpresa para os que nos veñen ver. Gústalles moito e incluso, un día en Nova Orleáns dixéronnos se eramos black irish”, recoñece Rubén, cheo de orgullo.

Rubén, alén do especial da súa voz, chama a atención pola súa vestimenta: chaquetiña toureira negra (“comprada en Alburquerque”) filigranas amarelas nos laterais, reberetes vermellos na parte do pescozo e claras referencias á proximidade do país mexicano á súa residencia, a pesar dos muros que se queiran levantar. Nada por debaixo. Na cintura unha faixa rosa, cinto con fibela prateada de wéstern e uns pantalóns escuros; unha vestimenta que lle serve “como un escudo, como un xeito de facer da actuación algo especial e convertelo nun espectáculo en todos os sentidos”.

Cando falas con Rubén, a primeira vista, parece un rapaz decidido, tanto como para querer seguir os pasos de Laura a Novo México. Nese camiño, comezou a valorar máis a sabedoría da xente maior da terra, que amosa nas súas voces e nos seus miolos a historia que nos fai ser como somos e que, de non escoitala e recompilala (como xa fixeron moitos/as), desaparecería irremediablemente: “alá (Alburquerque) non é tan habitual esa cultura de ir polas aldeas recollendo todas esas fermosas historias, cancións, bailes e lendas”. Un patrimonio que traza a fisionomía identitaria de Galicia e que, Rubén, agora bota de menos e admira máis.

Volvemos a Ana Ares. A última vez que a vimos estaba nerviosa. Cando olla para Rubén, sorpréndelle o vestiario. Ela coñéceo antes e, probablemente mellor, ca ninguén nesta sala. “De pequeno era máis tímido, calado, introvertido. Autodidacta, como agora, e dándolle a todo: música, pintura e moita natureza”. Ana, alén diso, é a persoa que acolle o multicultural grupo na súa casa. Todo sexa por ter o seu fillo Rubén preto de novo. Inda que sexa por unha xira.

En recoñecemento, o primeiro que fai Rubén enriba do escenario é lembrarse dela. Triunfe ou non  Da Terra Meiga, o grupo do seu fillo, ela, viúva desde moi nova, é outra desas heroínas que leva a loita nas veas. E, por iso, o sentimento de estrañeza que tiña antes de entrar no concerto, agora apunta a orgullo de nai satisfeita: “Eu sempre lle deixei liberdade para que collese o seu camiño. E parece que en América gusta moito o que propoñen así que...”.

Nunha única paisaxe, as historias mestúranse. A volta de Rubén e Laura, o reencontro coa súa nai, Ana, e un público repleto dun imaxinario en común co que hoxe comparten música e morriña, moita desta última.

E, por suposto, Ben Russert e Kyle Molina. Russert mandando “ao carallo” como quen manda bicos de cores. Iso si, sempre co seu sorriso de Nova Jersey e cun acento de Trento con leves toques de Montealto. Doutra banda, cando a Molina lle piden que fale en galego arrinca cun: “Cantas vacas tes?”.

É venres pola noite na Coruña.